Πως τα επέρασα στην Κέρκυρα

Πρώτο μέρος. Προσωπική Αρχαιολογία

Αναμνήσεις Κερκύρας, Κύριλ Στάντσεφ

Λοιπόν, τον Μάιο που μας πέρασε είχα πάει στην Κέρκυρα. Γινόταν ένα Συνέδριο Ψυχιάτρων εκεί, και παρεισέφρησα ως συνοδός ψυχιάτρου, αν και συνήθως είναι ακίνδυνοι, οι Ψυχίατροι. Βεβαίως, άλλος ήταν ο σκοπός μου. Διότι παιδιόθεν με στέλνανε να με ξεφορτωθούν το καλοκαίρι στον θείο μου τον Βάγγο και τη Γιώτα, που είχανε μια κόρη τη Στέλλα, μεγαλύτερη από εμένα. Ήθελα να βρω το σπίτι που μένανε.

Το σπίτι που μένανε ήτανε οδός Αγίας Βαρβάρας, αλλά αριθμός δεν θυμόμουν. Μόνο πως ήταν πολύ στενός ο δρόμος, καντούνι δηλαδή. Κι' απέναντι από το σπίτι ήταν μία γκρεμισμένη εκκλησία. Είχε γκρεμιστεί στους βομβαρδισμούς, αυτή. Αλλά το ιερό δεν ήταν εντελώς γκρεμισμένο, και μία κυρία είχε βάλει μία λαμαρίνα από πάνω, και έμενε στο ιερό. Είχε και κότες, η κυρία, και γάτες πολλές. Μία φορά θυμάμαι που είχε σφάξει μία κότα, αλλά όχι καλά, και της ξέφυγε η κότα και της κρεμόταν το κεφάλι από μια πέτσα, κι' έτρεχε μέσα στα ερείπια, και πιτσίλαγε αίμα παντού. Δεν το έχω ξεχάσει αυτό το θέαμα, θάμουν δέκα χρονών, δώδεκα ίσως.

Το σπίτι του Βάγγου ήταν σε μια ανηφόρα, αλάνα κάπως, με χώμα κάτω, και είχε παλιά σπίτια, σ' άλλα μέναν άνθρωποι κι' άλλα γκρεμισμένα από τους βομβαρδισμούς. Μιλάμε για το εξηντατόσο τώρα. Κι' ήταν μπροστά στην αλάνα ένας μεγάλος δρόμος που έκανε κούρμπα σε κείνο το σημείο, κι' από τη μία κατεύθυνση πήγαινες στο Σορόκο, κι' από την άλλη έβγαινες στη Σπιανάδα, και συνέχιζε ακριβώς στη γέφυρα του Παλαιού Φλουρίου, τότε ήταν στρατώνας, ΚΕΝΚ, Κέντρον Εκπαιδεύσεως Νεοσυλλέκτων Κερκύρας, αλλά η θεία μου και η ξαδέρφη μου λέγαν Κέντρον Εκπαιδεύσεως Νεοσυλλέκτων Κορφού, και γελάγανε, δεν ξέρω γιατί. Ίσως γιατί είχε αρχίσει ο τουρισμός.

Ευγενίου Βουλγάρεως

Και το δρόμο που βγαίνει στο Φλούριο τον θυμόμουν, απεδείχθη πως λέγεται Ευγενίου Βουλγάρεως, κι' από την άλλη πήγαινε στο Σαρόκο, αλλά το λέγανε Σορόκο οι δικοί μου, διότι ήταν ξενομερίτες, ο Βάγγος δημόσιος υπάλληλος στο Μονοπώλιο, πούλαγε αλάτι, πετρέλαιο και τράπουλες, το Κράτος. Αλλά πουθενά δεν έβλεπα αλάνα. Διότι είχαν χτίσει μία τράπεζα εντωμεταξύ. Αλλά το κατάλαβα που ήταν η αλάνα εκεί πρώτα, διότι η Τράπεζα είναι πιο καινούργια, μαρμάρινη ξερωγώ. Και τα άλλα σπίτια είναι παλιά.

Με τα πολλά, βρήκα την οδός Αγίας Βαρβάρας, και η εκκλησία ανακαινισμένη. Οι Άγιοι Πατέρες ήταν, τελικώς. Και απέναντι, στο νούμερο 19 ήταν μία πόρτα, και στην πόρτα ήταν μία κυρία κάπως ηλικιωμένη με τις σακούλες, γύρναγε από το σουπερμάρκετ. Με συγχωρείτε, λέω, το και το, θυμόσαστε μία κυρία Γιώτα που έμενε εδώ, και την θυμότανε, αν και ήταν νεότερη από τη Γιώτα, στην ηλικία μου, αυτή με τα ψώνια. Λοιπόν πήρα φωτογραφίες, παλιά η πόρτα ήταν ξύλινη, και η σκάλα είχε ένα ξύλινο παραπέτο, μύριζε μία γλυκειά μυρωδιά, την οποία θυμάμαι βεβαίως, αλλά δεν μπορώ να περιγράψω, διότι έχουμε λέξεις για τα χρώματα, αλλά όχι για τις μυρωδιές, να λέμε ξερωγώ είχε μία μυρωδιά μπορντό με χρυσαφί και πράσινες ανταύγειες, να συνεννοούμεθα.

Η πόρτα

το μπαλκόνι

Το καντούνι

Εμείς μέναμε σε κείνο το μπαλκόνι που βλέπετε στη φωτό, ήταν παλιό χειροποίητο φερφορζέ με ξύλο παραπέτο, αλλά το αλλάξανε, ποιός ξέρει, δεν θα ήταν πλέον ασφαλές. Εκεί καθόμασταν τα βράδια, μετά τη βόρτα. Και τρώγαμε καρπούζι. Θυμάμαι επίσης τον προβολέα του αεροδρομίου που χτένιζε τον σκοτεινό ουρανό της καλοκαιρινής νύχτας. Και τις φωνές "Λαέ της Κερκύρας, δεν είμαστε εγκληματίες..." και τ' άλλα δεν τα έβγαζα, ή δεν τα καταλάβαινα, αυτό πρέπει να ήταν πριν το 1960, το 1958 ή 1959, δεν είχα πάει σχολείο. Και αναστέναζε η Γιώτα, που άκουγε αυτό το "Λαέ της Κερκύρας," και μια φορά είπε "να πάμε να τον δούμε αυτή την Κυριακή," κι' εγώ ρώτησα ποιόν να πάμε να δούμε, και μου είπε τον αδερφό της, και ρώτησα εγώ ξανά που είναι αυτός ο αδερφός σου, και μου είπε στο τρελοκομείο, γιατί είχε και τρελοκομείο η Κέρκυρα. Αλλά μου έλεγε ψέμματα, διότι ο αδερφός της δεν ήταν στο τρελοκομείο, ήταν στις Φυλακές Κερκύρας, ως κουμμουνιστής. Αλλά δεν ήθελε να μου πει πως ήταν κουμμουνιστής, μην αρχίσω να το λέω εδω κι' εκεί, σε τίποτα γειτόνους, γνωστούς, ξερωγώ, και εκτεθούμε. Οπότε με το τρελοκομείο να μην εκτεθούμε τόσο. Αλλά μιαν άλλη φορά, πάλι τρώγαμε, πεπόνι νομίζω, και φωνάζανε αυτοί "Λαέ της Κερκύρας,"  και ρωτάω τον θείο Βάγγο ποιοί είναι αυτοί που φωνάζουνε, και τότε μου τόσκασε το μυστικό πως είναι κουμμουνιστές, είναι στη φυλακή, και ρωτάω ξανά τι είναι οι κουμουνιστές, και μου λέει ο Βάγγος πως θέλουνε όλοι να έχουνε τα ίδια, και ξαναρωτάω εγώ ε, και γιατί τους έχουνε στη φυλακή; Και δεν είπε τίποτα ο Βάγγος, ή είπε κάτι του στυλ "ε, τώρα, τέλος πάντων..."  Που ήταν συμπαθών, ο Βάγγος. Ευτυχώς δηλαδή που μούκοψε τη φόρα εκεί απάνω, με το μαλακό δηλαδή μου τόφερε, γιατί αν συνέχιζα θα γινόταν της ταινίας ο Βούλγαρης, όχι αυτός με τον δρόμο παρακάτω, ο Ευγένιος Βούλγαρης που λέγαμε, ο άλλος, ο Παντελής. Δεν ξέρω αν είναι συγγενείς αυτοί οι δύο.

Είναι και ένα άλλο συμβάν που πρέπει να αναφέρω με το μπαλκόνι, αν και εγώ δεν το θυμάμαι προσωπικώς, αλλά η Γιώτα φύλαγε σταυρό πως συνέβη. Με βλέπει, ξερωγώ, νάχω καβαλήσει το κάγκελο του μπαλκονιού και να βολτάρω ανέμελα στο περβάζι. Και της κόβεται η αναπνοή. Κι' έρχεται αποπίσω στα νύχια τω ποδιώνε και μ' αρπάζει και με τραβάει μέσα.

Από την πίσω μεριά, το σπίτι είχε "τη σάλα." Η οποία και ήταν το Άβατο της Γιώτας. Μόνο αυτή έμπαινε, με τα πατάκια. Την παρακάλαγα να κάνω πατινάζ, τσουλήθρα ξερωγώ, σε κείνο το παρκέ, τίποτα. Άνοιγε μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η σάλα. Και για να διαβάζει πιάνο η ξαδέρφη μου.Ήταν και την κουζίνα. Εκεί ζούσαμε κυρίως. Είχε ένα μεγάλο παράθυρο, έβλεπες όλη την παλιά πόλη, το καμπαναριό του Αγίου Σπυρίδωνα, τον Βίδο, και μεριές μεριές τη θάλασσα. Προλάβαινες να δεις για λίγο τις πλώρες της Άππιας και της Εγνατίας, τι ολόλευκες που ήταν, εκείνες οι πλώρες, με τι χάρη σκίζανε τον καθρέφτη τον μπλε της θαλάσσης μέσα στο πρωινό, λοξές πλώρες, αξέχαστες σαν ερωμένες, σαν μητέρες, σαν θεές...

Η θεία η Γιώτα μαγείρευε ωραία, γεμιστά, μπριάμ, ιμάμ, μουσακά, απ' όλα. Ερχόταν το παιδί από το φούρνο, ένας πολύ οστεώδης και στεγνός, ο Λευτέρης, ηπειρωτάκι ήταν, έπαιρνε τα ταψιά, του λέγαν οι νοικοκυρές να πεις του φούρναρη να τα ξεροψήσει, ή όχι τόσο ψημμένα, την άλλη φορά μου τα καρβούνιασε, ο Λευτέρης λοιπόν έλεγε ένα "μάιστα-μάιστα," ήταν αγαθή ψυχή ο έρμος, είχε μια πετσέτα τυλιγμένη με τρόπο, τα φόρτωνε πάνω στο κεφάλι του, τα πήγαινε στο φούρνο, τάφερνε πίσω, ξεθεωνότανε, σκάλες, καντούνια, χιλιόμετρα, μεσημέρια, όλη μέρα αυτή τη δουλειά, με τα ταψιά πάνω στο κεφάλι του.

Ήμουν ολιγόφαγο παιδί, όλο με πιέζανε να φάω. Μια φορά, με μπουκώσανε ένα αυγό, και μπήκαμε στο λεωφορείο να πάμε στο Κανόνι, μισή ώρα δρόμο, και μόλις φτάσαμε, το έφτυσα. Αλλά θυμάμαι τα μακαρόνια με κόκκινη σάλτσα ή και κιμά, αυτό μ' άρεσε πιο πολύ, όταν ήμουνα πολύ μικρός τα μακαρόνια τα έλεγα μπουνταμπάκια. Οπότε με φωνάζαν ο μπούνταμπας. Έτρωγα δύο πιρουνιές, και μετά έκανα τον καραγκιόζη. Είχε έναν σκύλο στη γειτονιά, τον Μικέλη. Εγώ λοιπό πήγαινα κάτω από το τραπέζι κι' έκανα τον Μικέλη, και τους έλεγα να μου ρίξουν κανένα κόκκαλο, και γελάγανε αυτοί. Ο μπούνταμπας, ο ζούρλιακας, ο Μπιλάκος. Εγώ ήμουνα αυτός.

Αυτός ο Λευτέρης ο κακόμοιρος, μια φορά γύρισε κομμάτια στο φούρνο, είχε καύσωνα έξω. Ήπιε δύο παγωμένες πορτοκαλλάδες, και ξεψύχησε, δεν άντεξε η καρδιά του. Αλλά αυτό αργότερα, ήμουνα πια στο γυμνάσιο εγώ, δεν με στέλναν πια στην Κέρκυρα.

Εκεί στη γειτονιά έμενε και η κυρία Ρόζα. Πήγαινε στο φούρνο, είχε την καρέκλα της εκεί, καθόταν με τις ώρες, μίλαγε με τον φούρναρη, τους πελάτες, όλους τους ήξερε, αλλά δεν έχει ούτε έναν συγγενή στον κόσμο, η ψημμένη, έλεγε η Γιώτα, και τον αριθμό χτυπημένο στο χέρι της. Έτσι έμαθα για το Άουσβιτς.

Δεύτερο μέρος. Ο Αράπαρος, ο Μέτελας, ο Κοκός κι' οι κερατάδες.

Ο Αράπαρος κι' εγώ, παστέλ και γκουάς

Έκανα μια βόλτα στο κέντρο, με τα τουριστικά μαγαζιά, τα χρυσοχοεία, τα επώνυμα ρούχα, και τα τοιαύτα. Όταν ερχόταν ο 6^ος Στόλος, εδώ γέμιζε αμερικάνους, η Γιώτα τους φοβόταν έτσι ψηλοί που ήταν, ειδικά κάτι μαύροι θερία, ή μπορεί και να μην τους φοβόταν ακριβώς, τέλος πάντων, αλλά έλεγε "Παναγία μου και Χριστέ μου, κάτι αράπαροι!" Και γέλαγε. Οπότε το άκουγα εγώ αυτό, πέντε έξι χρονώ εντωμεταξύ, λοιπό κει που είχαμε κατέβει βόρτα, στέκομαι μπροστά σ' ένανε και του λέω "αράπαρε!" Και γέλαγε αυτός, μπορεί και να κατάλαβε πως λέω αλόχα, αλλά γέλαγε και μούδωσε μια σοκολάτα.

Μετά πήγα στο Δημοτικό Θέατρο της Κερκύρας. Δεν είναι ωραίο, μου θυμίζει αορίστως την ΦΜΣ στη Θεσσαλονίκη. Το παλιό ήταν ωραίο, αντίγραφο της Σκάλας του Μιλάνου. Αλλά βομβαρδίστηκε στον πόλεμο, τώρα γιατί οι ιταλοί λυσσιάξανε να βομβαρδίζουνε την Κέρκυρα, η οποία δεν ήτο κάποιας στρατηγικής σημασίας, είναι αλλουνού παπά βαγγέλιο. Είναι που στην αεροπορία κατετάχθησαν διάφοροι μεγαλοφασίστες, που θέλανε να μαζέψουν παράσημα και γαλόνια αβρόχοις ποσί που λένε, αλλά να μην κινδυνέψουνε και πολύ. Γιατί στη στεριά απέναντι είχε κάτι εγγλέζικα καταδιωχτικά, δεν ξέρανε που ακριβώς. Οπότε βομβαρδίζαν την Κέρκυρα που δεν είχε κάλυψη και δεν κινδυνεύανε καθόλου.

Το Θέατρο

Το θυμάμαι, το παλιό θέατρο, διότι είχαν μείνει όρθιοι οι εξωτερικοί τοίχοι. Αλλά μετά τους έριξε κι' αυτούς η χούντα, κι' έφτιαξε αυτό το άχαρο. Αλλά σ' αυτό το άχαρο έπαιξα τη Σανταρόζα και έγινα γνωστός στο Πανελλήνιο εν μία νυκτί. Γι' αυτό και ήθελα να το δω. Αλλά ήταν κλειστό, δεν μπήκα μέσα.

Η Σπιανάδα, το Λιστόν που λέγεται

Τέλος πάντων έφυγα, πήγα στη Σπιανάδα. Ξέρετε, με τις αψίδες, το Λιστόν που το λένε. Διότι το άλλο πρωί που βραβεύθηκα και μ' έδειξε η τηλεόραση είχα καθήσει εκεί πέρα για καφέ, και όλοι με γνωρίζανε, και γυρνάγανε να με δούνε σα νάμουνα ο Γκρέγκορι Πέκ. Οι αψίδες του θριάμβου δηλαδή. Είχα μετά ραντεβού με την ψυχίατρο που συνόδευα, που δεν είχε άλλο Συνέδριο, να της δείξω τα αξιοθέατα. Κάτσαμε λοιπόν στη Σπιανάδα στις αψίδες του θριάμβου, ήπιαμε κι' ένα εσπρεσάκι, νομίζεις πως είσαι Ιταλία, στη Σπιανάδα. Επίσης στη Σπιανάδα έχει μία τεράστια πλατεία με γκαζόν, ίσαμε τέσσερα γήπεδα ποδοσφαίρου. Τότε, τέλη πενήντα, αρχές εξήντα, ήταν σκέτο χώμα. Στην αλάνα αυτή οι κερκυραίοι παίζανε κρίκετ, ακόμα και σήμερα παίζουνε κρίκετ. Η Κέρκυρα είναι το μοναδικό μέρος στην Ελλάδα που παίζουνε κρίκετ, τους έμεινε από την αγγλοκρατία. Εκεί δίπλα είναι και το Μέγαρο του Μέτελα. Αυτόν τον Μέτελα που ήταν διαβόητος, οι άγγλοι τον λένε Μαίτλαντ, δεν ξέρω ακριβώς για ποιόν λόγο. Ίσως να άλλαξε όνομα για να κρύβεται, ήταν πολύ φοβερός ανθέλληνας. Σε βαθμό τέτοιας φοβερότητος, που άμα απειλήσεις έναν κεφαλλονίτη πως θα φωνάξεις την αστυνομία, ή την πολεοδομία, ή τη ΣΔΟΕ ξερωγώ, αυτός για να σου δείξει που δεν μασάει, σου λέει "ωρέ, δε πα να το πεις και του Μέτελα!" Που τον λένε και Μέτουλα, μερικές φορές, τον εν λόγω Μέτελα, οι κεφαλλονίτες. Οι κερκυραίοι δεν το ξέρουνε τον Μέτουλα, λένε μόνο Μέτελα. Αυτές είναι οι βασικές διαφορές Κερκύρας και Κεφαλλονιάς. Οι κερκυραίοι παίζουν κρίκετ, αλλά οι κεφαλλονίτες τον έχουνε χεσμένο, τον Μέτουλα.

Το Μέγαρο του Μέτελα

Επίσης, θυμάμαι το Μέγαρο του Μέτελα που ήταν μετά βασιλικόν ανάκτορον και είχε τσολιάδες, πήγαινε το καλοκαίρι στην Κέρκυρα ο Παύλος με τη Φρειδερίκη, ο Κοκός, η Σοφία, η Ειρήνη, όλοι η βασιλική οικογένεια. Πότε στου Μέτελα, πότε στο Μον Ρεπώ τους έβρισκες. Δίπορτο.

Κάτω από του Μέτελα ήταν τα μπάνια του Αλέκου. Πήγαινα εκεί για μπάνιο, με τη νόννα μου τη σιόρα Στέλλα και τη θεία Γιώτα. Εκεί έμαθα χωρίς κουλούρα, μακροβούτι, βουτιές με το κεφάλι από ψηλά, γιατί είχε κάτι εξέδρες πάνω σε κάτι σίδερα, με καμπίνες ξύλινες, να αλλάζουν οι λουόμενοι. Εγώ δεν γούσταρα να αλλάζω στις καμπίνες, πήγαινα, γύρναγα με το μαγιώ. Βρε βγάλτο, θα κρυώσεις. Τίποτα. Φαίνονται ακόμα και σήμερα, οι εξέδρες που λέμε, αλλά δυστυχώς είναι ρημαδιό. Ομπρέλες, ξαπλώστρες, τότε δεν είχε βεβαίως.

Τα μπάνια του Αλέκου

Κάναμε λοιπό βόρτα στα πέριξ της πλατείας, εκεί στο δρόμο μπροστά από το Παλιό Φλούριο. Και της εξηγούσα. της ψυχιάτρου. Από κει πέρναγαν οι φαντάροι παράταξη, εξάρτηση, κράνος, όπλο και πηγαίνανε πεζοπορία πολύ πρωί, και γυρίζανε κάθιδροι στο Φλούριο σιχτιρίζοντας, την ώρα και τη στιγμή που εμείς πηγαίναμε για μπάνιο, κι' έλεγε η θεία μου στη νόννα μου, τι τα ταλαιπωρούν τα ψημμένα μες στη κάψα, και η νόννα μου συμφωνούσε, μόνο εγώ διαφωνούσα, και μακάρι να είχα όπλο και να περπάταγα βήμα, γιατί το μπάνιο κάθε μέρα βαριόμουν. Εκεί μπροστά στο Παλιό Φλούριο ήταν και η αφετηρία του Ράλλυ Κερκύρας, τρέχανε τα αγωνιστικά γύρω γύρω στην Κέρκυρα, Παλιό Φλούριο, λιμάνι, δεν ξέρω από που αλλού περνάγανε, γυρνάγανε από τη Γαρίτσα. Έτρεχε και ο Μπάρκουλης με μία Εμτζί κόκκινη ανοιχτή, και λέγανε τα κορίτσια το γνωστό "κορίτσια ο Μπάρκουλης,"  κι' είχε έναν καφενέ εκεί μπροστά στο Παλαιό Φλούριο, και πίνανε μπύρα ή και τσιτσιμπύρα, τότε τη γκαζόζα τη λέγανε τσιτσιμπύρα οι κερκυραίοι. Τώρα έχει μάλλον εκλείψει αυτή η έκφρασις, όπως και η γκαζόζα, όλοι λένε σπράιτ, πάει τέλειωσε τα άλλα. Εμένα δεν μ' άρεσε, η τσιτσιμπύρα. Αλλά είχε και υποβρύχιο, παγωτό κασάτο και άλλα είδη.

Οπότε εκεί που πηγαίναμε μου ήρθε μία μυρωδιά καβαλίνας στη μύτη, η οποία δεν είναι δυσάρεστη ακριβώς, και την θυμόμουν κι' αυτή από τα παιδιάτα μου, και τόπα της ψυχιάτρου. Αλλά αυτή πείναγε, και ήθελε να πάμε να φάμε και μου λέει άσε μας χριστιανέ μου μεσημεριάτικα, έχεις οσφρητικές παραισθήσεις. Αλλά απεδείχθη πως είχε λάθος αυτή, διότι πίσω από κάτι δέντρα ήταν τα αμαξάκια με το άλογο στη σειρά, περιμέναν τους τουρίστες, εξ ού και η μυρωδιά της καβαλίνας. Η οποία δεν ήταν παραίσθησις.

Επίσης είδαμε και το περίπτερο που έπαιζαν οι μπάντες οι φιλαρμονικές τα βραδάκια. Τότε, ήταν κάτι τσογλάνια που κάναν στους μουσικούς το εξής χουνέρι. Πηγαίναν μπροστά μπροστά, με μία λεμονόκουπα, και τη γλύφανε να τους βλέπουν οι μουσικοί. Οπότε επέρχεται εκκρίσεων σιέλων των μουσικών, που παίζουν άλλος τρομπέττα, άλλος κόρνο, άλλος τρομπόνι, άλλος κλαρίνο ξερωγώ, αναλόγως τι ξέρει ο καθένας, αλλά πολύ πράμα εκκρίσεων, και μπουκώνουν τα εργαλεία σάλιο, και δεν παίζουνε. Αυτό μου το είχε πει ένας μόνιμος ανθυπασπιστής της μπάντας του Πολεμικού Ναυτικού, όταν ήμουν προπαίδευση στου Μπαλάσκα. Κερκυραίος αυτός, και όλη η μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού. Διότι υπάρχει και νεπωτισμός.  Ήταν υπόλογος ο ανθυπασπιστής αυτός που κάναμε αγγαρεία στις καλλιόπες, και μας έλεγε ιστορίες από την πατρίδα του. Αλλά και πάλι η ψυχίατρος δεν είχε μία πειστική ερμηνεία του φαινομένου αυτού της σιέλου. Πάντως εγώ που ρώτησα, τώρα πλέον σπανίως παίζουνε στο περίπτερο, οι φιλαρμονικές. Οπότε δεν έχει και εκκρίσεων.

Η Κέρκυρα είναι πάρα πολύ ερωτική πόλις, ίσως περισσότερο κι' από αυτήν την Θεσσαλονίκη ακόμη. Αυτό το διαπιστώνεις σε κάθε γωνία, αγόρια, κορίτσια του γυμνασίου φασώνονται δημοσίως, και βεβαίως αυτό είναι πολύ φυσιολογικό, δεν γίνεται ντόρος, όπως σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Τοιουτοτρόπως αποφεύγονται τα οικογενειακά δράματα, και πολλές άλλες στυγερές πράξεις που παρατηρούμε στην χώρα μας.  Αυτό που να αποφεύγονται οι στυγερές πράξεις δηλαδή, από πάντα γινόταν. Θυμάμαι που η ξαδέρφη μου συνέχεια τις κουτσομπόλευε, την φίλη της τη Τζίνα και τις θειάδες της, της Τζίνας τις θειάδες εννοείται, όλες αυτές είχαν αρκετούς γκόμενους, ήταν και ωραίες βεβαίως. Ενώ η ξαδέρφη μου όχι και τόσο. Και ο Βάγγος είχε και βαρύ χέρι, επιπροσθέτως. Οπότε τι να κάνει, κουτσομπόλευε, η ξαδέρφη μου.

Μπροστά στο Μέγαρο του Μέτουλα έχει αυτό το άγαλμα, το οποίον δεν είναι του Μέτουλα που ήτανε πολύ μισέλλην. 

Είναι αυτουνού που πήγε μετά, ήταν λιγότερο. Φρέντερικ Άνταμ λεγόταν. Προσέξατε το περιστέρι, πήγε κι' έκατσε απάνω στο κεφάλι του.

Επικρατούσε γενικώς ένα πνεύμα ανοχής, στην Κέρκυρα. Λέγεται πως μερικές επώνυμες κυρίες συνελήφθησαν -εκείνους τους καιρούς, λέμε- επ' αυτοφώρω σε μία γκαρσονιέρα με φαντάρους, τότε πήγαιναν ποινικό αυτές. Και τις πήγανε στο Τμήμα, ήταν να πούμε η κυρία δημάρχου, η κυρία διευθυντού τραπέζης, η κυρία λιμενάρχου ξερωγώ, κι' άλλες. Μαζί με τις άλλες, ήτανε και η κυρία χασάπου. Οπού δεν ήταν ίσια κι' όμοια της σειράς τους, αυτή η χασάπαινα. Ο χασάπης μάλιστα αυτός έμοιαζε σαν τον Κινγκόνγκ, τεραστίων διαστάσεων και ηρακλείου ρώμης. Που θα την έπιανε και θα την έσκιζε σαν γάτα, ελέγανε όλοι. Διότι μαζευτήκανε στο Τμήμα ο δήμαρχος, ο διευθυντής, ο λιμενάρχης, και είπανε περί θιγείσης τιμής και διαρραγείσης ηθικής τάξεως και διαζυγίου και τα τοιαύτα, και τελικώς κατέληξαν να μην υποβληθούν μηνύσεις, να πάει στο διάλο να τα κουκουλώσουνε, να μη γίνουνε και ρεζίλι των σκυλιώνε στη κοινωνία. Αλλά έλειπε ο Κινγκόνγκ, άργησε να ειδοποιηθεί! Που τον τρέμανε όλοι τις αντιδράσεις του, να μην αποκαλυφθεί το σκάνδαλο. Με τα πολλά, έρχεται και ο χασάπης. Του εξηγούν πως έχει η κατάστασις, τον ρωτάνε μετά εσύ τι θα κάνεις; Και λέει κι' αυτός "ε, τι θέτε να κάμω, όπου όλοι οι κερατάδες, κι' εγώ μαζί." Κι' ούτε μηνύσεις, ούτε σφαγές, ούτε γάτες, ούτε ζημιές.

Δεν πιστεύω να παρέλειψα κάτι αξιόλογο που να μην το αναφέρω, σχετικώς με την Κέρκυρα.

Α, ναι. Επίσης, ο πολιούχος τση Κερκύρας ο Άγιος Σπυρίδωνας, μεγάλη του η Χάρη, είναι πολύ τρομοκράτης.

Τρίτο μέρος. O Αρχιναύαρχος, ένας Άγιος τρομοκράτης, και η Ρένα Βλαχοπούλου.

Η ναυμαχία κατά την πολιορκία της Κέρκυρας.

Τώρα, άμα σας πω το γιατί ο Πολιούχος της Κερκύρας, ο Άγιος Σπυρίδωνας ήτανε τρομοκράτης και ακροαριστερός οπορτουνιστής, θα πείτε που άρχισα πάλι τις παραδοξολογίες. Αλλά αφήστε να σας εξηγήσω πρώτα.

Η Κοντραφόσσα

Την άλλη μέρα, μεσημέρι που σχόλασε το Συνέδριο, πήγαμε να δούμε το Παλαιό Φλούριο. Αυτό το εφτιάξανε οι βενετσάνοι. Για να μπεις στο Παλαιό Φλούριο, περνάς τη γεφυρούλα, κι' από κάτω είναι η Κοντραφόσσα, που αράζουν οι βαρκούλες. Η Κοντραφόσσα θα πει η τάφρος, ξερωγώ. Σηκώνανε τη γεφυρούλα οι βενετσάνοι, κι' άντε να πατήσει ο εχθρός μετά. Και παραμέσα, άλλη τάφρος. Και να κάτι κανόνια πελώρια! Μούρθε να πάρω σπρέι να το βάψω το κανόνι κόκκινο-άσπρο και να γράψω απάνω Άρσεναλ, να βγάλω μία σέλφη να τη στείλω του Παρεούλ. Που είναι Άρσεναλ, ο Παρεούλ, δηλαδή από τις αγγλικές ομάδες. Διότι από τις κανονικές είναι Πανιώνιος. Τέλος πάντων, ήταν Κυριακή, και ήταν κλειστά τα χρωματοπωλεία, έβγαλα φωτογραφία το κανόνι ως είχε, δεν τόβαψα.

Το κανόνι που δεν έβαψα

Λοιπόν, νάρθουμε στο θέμα μας, που είναι ο Άγιος Σπυρίδωνας και η πολιορκία της πόλεως από τους Οθωμανούς, στα 1716. Που απεβιβάσθησαν αρχές Ιουλίου, και στριμώξαν τους βενετσάνους στο Φλούριο. Οι βενετσάνοι είχανε στρατηγό Κερκύρας έναν γερμαναρά πολύ πεπειραμένο, τον Σούλεμπουργκ. Είχε και φρουρά, βενετσάνοι, γερμαναραίοι, στείλανε και μερικούς οι Ιππόται του Αηγιάννη, της Μάλτας δηλαδή. Στρατολογήθησαν όμως και κερκυραίοι αρκετοί, και χριστιανοί ορθόδοξοι και εβραίοι. Πολεμήσανε ζόρικα όλοι τους, αλλά τα πράματα ήταν δυσοίωνα. Μα πάνω που πάει να βγει ο Αύγουστος, στήνει ένα μπουρίνι ο Άγιος Σπυρίδωνας που τους αλληθώρισε τους Οθωμανούς. Μπήκανε την μεθεπομένη στα καράβια και φύγανε.

Ήτανε κι' ένας Αρχιναύαρχος βενετσάνος, ονόματι Αντρέα Πιζάνο. Αυτός ήταν γενικός αρχηγός και του Σούλεμπουργκ, και όλου του στρατού και στόλου, αδερφός του Δόγη. Αλλά πολύ μυστήριος. Ήθελε να φτιάξει Αγία Τράπεζα μέσα στον Άγιο Σπυρίδωνα, δηλαδή καθολική Αγία Τράπεζα, γιατί ορθόδοξη είχε. Και να γίνει δοξολογία καθολική επί τη κατατροπώσει των Τούρκων. Διότι ήθελε η εξουσία να προσεταιριστεί τον Άγιο που είχε σώσει την κατάσταση με το μέρος της. Αυτό δεν χρειάζεται να το αναλύσω περαιτέρω, το καταλαβαίνετε και από μόνοι σας το γιατί. Έφερε λοιπό και τα μάρμαρα, όλα έτοιμα. Στα 1718 αυτά, Νοέμβριος.

Ο Άγιος Σπυρίδωνας

Πέφτει να κοιμηθεί τη νύχτα, ο Αντρέας Πιζάνο, νάσου στον ύπνο του ένας γέρος, αλλά πολύ αγριεμένος, γυάλιζε το μάτι του. Να μην φτιάξεις την Αγία Τράπεζα, του λέει, τράβα πάρα πέρα. Προφανώς ήταν ο Άγιος Σπυρίδωνας, ο γέρος αυτός. Ξυπνάει το πρωί ο Αρχιναύαρχος, τρομοκρατημένος. Φωνάζει έναν σύμβουλό του επί των θρησκευτικών που είχε ως Αρχιναύαρχος, το και το του λέει, ήρθε ένας γέρος εκεί που κοιμόμουνα, δεν το ακυρώνουμε; Όχι του λέει ο σύμβουλος, προχώρα, διότι εμείς είμαστε χριστιανοί, ούτε ειδωλολάτραι είμεθα ούτε ψυχαναλυταί να πιστεύουμε στα όνειρα. Άσε που άμα υποχωρήσεις τώρα, ξεφτιλίστηκες στους υπηκόους μας και ξεφτίλισες και την εξουσία. Οπότε το προχώρησε, ο Πιζάνο.

Βρε καλέ μου, βρε χρυσέ μου να του λένε οι παπάδες οι ορθόδοξοι, δεν γίνονται αυτά, Σχίσμα έχουμε, θα τσαντιστεί ο Άγιος, δικιά του είναι η εκκλησία, δεν είναι του πατέρα σου. Ε, και τι; τους λέει αυτός, εγώ να τον τιμήσω θέλω τον Άγιο, και όχι προς κακοφανισμόν σας, γέροντες! Τίποτα αυτοί, να μην φτιάξεις καθολική Τράπεζα. Είδε κι' απόειδε ο Πιζάνο, τον έπιασε στο τέλος το γλυκύ του, τους διαολόστειλε, άντε παλιοτράγοι μη σας στείλω με τις αλυσίδες στη Βενετία, να σαπίσετε στο μπουντρούμι να μη ξαναδείτε φως ημέρας. Τι να κάνουν οι παπάδες, το βουλώσανε, κι' αρχίνισαν τους οδυρμούς και τις παρακλήσεις στον Άγιο να τιμωρήσει τον ασεβή.

Και οι παρακλήσεις των εισηκούσθησαν.

Μια νύχτα πριν ξεκινήσουν οι εργασίες, άλλο μπουρίνι ο Άγιος Σπυρίδωνας. Καταιγίδα, αστραπές, κεραυνοί, χαλασμός Κυρίου. O Αρχιναύαρχος κοιμότανε τον ύπνο του δικαίου, χαμπάρι ξερωγώ. Ήτανε τώρα ένας φαντάρος και τον φύλαγε μέσα στο Φλούριο. Βλέπει έναν γέρο νάρχεται, αλλά πριν προλάβει να πει "αλτ, τις ει!" με το μουσκέτο, τρώει μια ξεγυρισμένη και απογειώνεται σβιιιιν! και πάει και πέφτει μέσα στη Σπιανάδα όρθιος με τα πόδια προς τα κάτω, σώος και αβλαβής, δεν έπαθε το παραμικρό. Έχουμε και την μαρτυρία του εν λόγω ιπταμένου φαντάρου, που την έφαγε τη σφαλιάρα, όχι τρίχες δηλαδή. Και μετά από λίγο, μία φοβερή έκρηξις συνετάραξε συνθέμελα το Παλαιό Φλούριο, ανατινάχτηκε μία μπαρουταποθήκη, μαζί και το μέγαρο δίπλα, που κοιμότανε ο Αντρέα Πιζάνο, και δεν έμεινε κολυμπηθρόξυλο, πάει κι' ο Αρχιναύαρχος, και καμιά εκατοστή ακόμα.

Κάθομαι λοιπόν εγώ τώρα και σκέφτομαι πως οι ορθόδοξοι είμαστε πολύ τζαναμπέτηδες, κι' εμείς και οι Αγίοι μας. Διότι τι τον έκοφτε τον Άγιο Σπυρίδωνα αν θα τον λειτουργήσουν οι καθολικοί; Αφού το ζήτημα δεν τον αφορούσε, αυτός δεν είναι ούτε ορθόδοξος, ούτε καθολικός, μάλλον είναι και τα δύο κατά μίαν έννοια, εφ' όσον αγίασε πριν το Σχίσμα. Άσε που δεν αγίασε καν στο νησί, τον φέρανε ως λείψανο ένας κερκυραίος ιερομόναχος, αποξηραμένος άγιος εισαγωγής, σα να λέμε κορινθιακή σταφίδα, να πούμε. Τι τόθελες το λοιπό το σαμποτάζ; Το σαμποτάζ προϋποθέτει σαφείς στρατηγικούς στόχους, πολιτικό πρόταγμα και κοινωνικό όραμα ώστε να έχει κάποιο νόημα. Άμα λείπουν αυτές οι προϋποθέσεις, χέστα.

Και εξηγούμαι: εκτός του καθαρώς θρησκευτικού υπάρχει και ένα κοινωνικόν ζήτημα, εφόσον η συντριπτική πλειοψηφία των ορθοδόξων ήταν πάμπτωχοι σέμπροι και ποπολάροι, που δουλεύαν σα τσου γαδάρους να ικανοποιήσουν τας ανάγκας των αφεντικών τους. Πολύ καταπίεσις και εκμετάλλευσις, εκείνη την εποχή. Είναι όμως αρμόζον και πολιτικώς σκόπιμον να εκτίθεται ένας άγιος στον ένοπλο αγώνα για τα πολιτικά, τα εθνικά, τα κοινωνικά ζητήματα; Μήπως είναι αποτελεσματικότερον να κρατάει τα μπόσικα από τσι κουίντες; Πως κάνανε οι ιρλανδοί, παραδείγματος χάριν; Μπλέξανε πουθενά τον Άγιο Πατρίκιο φόρα παρτίδα; Ποτέ! Βάλανε τον Άγιό τους να κάνει τη βρωμοδουλειά; Όχι φυσικά, για τις μπόμπες κανόνιζε ο ΙRA. Και στο κάτω κάτω της γραφής, τι κατάφερε ο Άγιος Σπυρίδωνας με τις στρακαστρούκες-θαύματα και τα μπουρίνια εν αιθρία, χάιντε  στο γάμο του καραγκιόζη; Τίποτα. Διότι επί της ουσίας τα φλέγοντα αιτήματα και τις ιστορικές προκλήσεις των καιρών σου, ο Άγιος αγρόν ηγόραζε. Αποτέλεσμα; Έγινε η Ένωσις; Έγινε, στα 1864. Σηκώσαμε την γαλανόλευκη που έχει στη μέση το Σταυρό σε τούτο δω το Παλαιό Φλούριο, το οποίο ο Άγιος το ανατίναξε στα 1718; Την σηκώσαμε. Άντε να σκίσουμε και τη Χρυσόβιβλο. Τη σκίσαμε. Αλλά η σκαιά εκμετάλλευσις του αγρότη από τον κτηματία, ίδια κι' απαράλλαχτη, το ίδιο το βιολί και επί ελληνοκρατίας. Μοναχά μετά το 1960 είδε επιτέλους ο κερκυραίος άσπρη μέρα κάπως, και πάλι, νάναι καλά ο τουρισμός.

Εσύ, Άγιε μου Σπυρίδωνα, άλλα λόγια ν' αγαπιόμαστε, ουδέποτε πήρες θέση κατά της στυγνής εκμεταλλεύσεως, ούτε μαζικοί αγώνες στήριξες, ούτε τους Ριζοσπάστες, ούτε την Αντίσταση, ούτε όραμα είχες, ούτε τίποτα. Μοναχά λιτανείες και φιλαρμονικές και αγήματα και χρυσοποίκιλτα άμφια και εξαπτέρυγα και εθνική ανάταση. Πολύ λάδι και τηγανίτα τίποτα. Εθνικές τσιριμόνιες, διακρίσεις, λογική Δημοσίου, ρητορική ψωροκώσταινας και αναλγησία. Και θαύματα, θαύματα, θαύματα...  

Αλλά για πες μου, τι σε ψέλνουνε και σε λιβανίζουνε κάθε επέτειο του σαμποτάζ; "Φυλάττειν τον λαόν και την πόλιν σου, πάσης κακοδοξίας και επιδρομής βαρβάρων απρόσβλητον." Κι' άμα λέμε τον λαό σου λέμε όόόλον τον λαό σου, δεν λέμε μόνον το Χριστεπώνυμο πλήρωμα σου. Λέμε και τους άλλους. Δεν πολεμήσανε κι' αυτοί μαζί με τους χριστιανούς συμπολίτας τους να σώσουν την πόλη σου από τον Οθωμανό; Πολεμήσανε, και μάλιστα με αυταπάρνηση και γενναιότητα απαράμιλλη. Έκανες τίποτα θαύμα γι' αυτουνούς, άμα τους πήρανε; Όχι. Έκανες τίποτα για την κυρία Ρόζα; Όχι.

Ε, τότε τι σκατά πολιούχος είσαι;

Η γέφυρα και η είσοδος του Παλαιού Φλουρίου

Απογειωθήκαμε από το Ιωάννης Καποδίστριας με κάπως βαριά διάθεση εγώ, εξ αιτίας αυτής της συνομιλίας οπού είχα με τον Άγιο, και των δυσμενών εξελίξεων που επικρατούν στην Ορθοδοξία, την Αριστερά, την Ευρώπη, την Ελλάδα, τα Επτάνησα και την Κέρκυρα ειδικότερα. Και να σκεφτεί κανείς πόσο διαφορετικά ήταν τα πράγματα όταν επέστρεφα από την Νήσο των Φαιάκων βραβευμένος και δαφνοστεφής, τότε, μετά τον θρίαμβό μου του 1981! Έλαμπε το νησί μέσα σ' εκείνο το ηλιόλουστο φθινοπωρινό απόγευμα, κι έβλεπα αποπάνω την Παναγία την Βλαχερνίτισσα κατάλευκη, λουσμένη στο φως, και το Ποντικονήσι πνιγμένο στα πεύκα και τα κυπαρίσσια, κι' ευφραινόταν η ψυχή μου από  τους τόσο ζαφειρένιους ιριδισμούς της οργιώδους βλαστήσεως που επικρατεί θριαμβευτικώς στην Κέρκυρα, κι' έπλεα ανάλαφρος στους αιθέρας μακάριος εγώ, ω! χρυσή, γαλάζια και καταπράσινη ευτυχία μου! Και δύο σειρές παραπίσω συνταξιδιώτισσα μου εσύ, πιο Κόμισσα τση Κέρκυρας από ποτέ, με την καλαθούνα τα ψάρια να παραδίνεις στην αεροσυνοδό της Ολυμπιακής να σου τα βάλει στο ψυγείο, μη πάει και βρωμίσουνε μέχρι ν' αρριβάρουμε στην Αθήνα, και με την παράκλησή σου την γλυκύτατη "να μου το θυμήσεις, κυρά μου, να τα πάρω,  μη τα ξεχάσω στο αεροπλάνο,"  να σε θυμάμαι έτσι υπέροχη, αηδόνι, σιόρα Ρένα μου!   

 

ΤΕΛΟΣ

Το βίντεο: από την Κόμισσα της Κέρκυρας,

https://www.youtube.com/watch?v=9IY9-hLU1RU

Σημείωσις: Για τα θαύματα του Αγίου Σπυρίδωνα γίνεται πολύς λόγος. Εγώ παραπέμπω στα πιο πρόσφατα, του 19^ου και 20 αιώνα. Το δημοσίευμα είναι αρκετά κατατοπιστικό, αλλά θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή σας σε μία λεπτομέρεια που δεν μου έκανε και πολύ καλή εντύπωση.  Σε κάποιο σημείο αναφέρεται η περίπτωσις των δαιμονικών υστερικών κρίσεων της Αγγελικής Παπαφλωράτου, την οποία ο Άγιος Σπυρίδωνας εθεράπευσε στις 12 Δεκεμβρίου 1948, ενώ ο Άγιος Γεράσιμος είχε προηγουμένως αποτύχει επανειλημμένως να ενεργήσει επιτυχώς απάνω στην εν λόγω δαιμονισμένη. Αυτές οι μπηχτές κάνουν κακό στις αρμονικές σχέσεις που έχουμε στην Επτάνησο, και δεν είναι καλό να τα λέμε αυτά, είναι και αντιδεοντολογικό μεταξύ Αγίων που είναι και γείτονες, ο καθένας να κάνει κουμάντο στην περιφέρειά του.

http://agiameteora.net/index.php/thavmata/3878-thaymata-tou-agiou-spyridona-kata-ton-19o-kai-20o-aiona.html